یکی از مسائل بسیار مهم در رابطه اراضی و املاک تعیین نوع کاربری آنها و مرجع صالح برای تغییر کاربری اراضی و چالش های پیش روی مالکین در زمینه تغییر کاربری می باشد.
ما در این مقاله کوتاه به دنبال پاسخ دادن به این سئوال هستیم که مرجع صالح برای تعیین کاربری و تغییر کاربری اراضی با توجه به محل استقرار آنها کجاست و کدام مرجع صالح به رسیدگی به تخلفات ساختمانی می باشد.
لازم به توضیح است جهت سهولت در تشخیص مرجع صالح ، تقسیم بندی مراجع بر اساس محل وقوع ملک صورت گرفته است.
الف- داخل محدوده شهر:
در خصوص اراضی و املاک واقع در داخل محدوده قانونی شهرها تعیین پهنه بندی و کاربری با شورای عالی شهرسازی و معماری و کمیسیون ماده ۵ و ملاک عمل نیز ضوابط مندرج در طرح تفصیلی است و صدور جواز نیز با شهرداری است و شهرداری مکلف به اجرای مصوبات طرح تفصیلی در خصوص کاربریها است و رسیدگی به تخلفات ساخت و ساز نیز با کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری است .
ب – حریم شهر:
در رابطه با اراضی واقع در حریم شهرها تعیین پهنه بندی با کارگروه تخصصی امور زیربنایی و شهرسازی ( تبصره ۲ ماده ۷ سند پهنه بندی حریم مصوب ۱۳۹۵) و متعاقبا شورای عالی شهرسازی و معماری ( تبصره ۱ ماده ۵ سند پهنه بندی حریم ) می باشد و اگر زمین زراعی و باغی باشد مجوز جهاد کشاورزی را نیز به همراه شهرداری لازم دارد ضمن اینکه رسیدگی به تخلفات ساختمانی با کمیسیون ماده ۱۰۰ قانون شهرداری می باشد.
ج – روستای دارای طرح هادی:
در خصوص املاک واقع در بافت روستاهای دارای طرح هادی تعیین کاربری با کمیته تبصره ۵ ماده ۲۶ قانون برنامه ششم توسعه ( بنیاد مسکن) و مرجع صدور پروانه و جواز با دهیاری است و مرجع رسیدگی به تخلفات ساخت و ساز غیر مجاز کمیسیون تبصره ۲ بند ۳ ماده ۹۹ قانون شهرداری ها می باشد. اما رسیدگی به تغییر کاربری اراضی زراعی و باغات داخل در محدوده روستاهای دارای طرح هادی بر عهده کمیسیون تبصره یک ماده ۱ قانون حفظ کاربری اراضی زراعی و باغها «جهاد کشاورزی» است .
د- خارج ازحریم شهر و محدوده روستا:
در رابطه با اراضی و املاک خارج از حریم شهر ها و روستاها تعیین کاربری ها با شورای برنامه ریزی و توسعه استان ( تبصره ۱ ماده ۴ آیین‌نامه استفاده از اراضی احداث بنا مصوب ۱۳۹۱) و مرجع صدور پروانه معاونت امور عمرانی استاندار تعیین می شود (بخشداری، فرمانداری و…) و تغییر کاربری باغات و اراضی زراعی نیز در اختیار کمیسیون تبصره یک ماده یک جهاد کشاورزی است ضمن اینکه مرجع رسیدگی به تخلفات ساخت و ساز غیر مجاز در خارج از محدوده و حریم شهر اعم از آنکه داخل محدوده روستا یا خارج از محدوده روستا باشد؛ کمیسیون تبصره ۲ بند ۳ ماده ۹۹ قانون شهرداری می باشد.
